ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Η σημασία του ελαιώνα στη λεκάνη της Μεσογείου

Η Ευρώπη συγκεντρώνει περίπου το 70% της παγκόσμιας παραγωγής ελαιολάδου. Η Τυνησία και το Μαρόκο συνεισφέρουν το 10% της παγκόσμιας παραγωγής. Συνολικά, 7.7 εκατομμύρια εκτάρια με ελαιώνες καταγράφονται στη Μεσόγειο. Ως εκ τούτου, η καλλιέργεια της ελιάς αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της κοινωνικο-οικονομικής και πολιτιστικής ζωής σε πολλές περιοχές της Μεσογείου.

Ο ελαιοκομικός τομέας και ιδιαίτερα εκείνος του ελαιόλαδου, είναι ένας κορυφαίος με οικονομικούς όρους παράγοντας καθώς έχει την ικανότητα να δημιουργεί θέσεις απασχόλησης (περισσότερες από 1.000.000 ετησίως), που αποτελούν οικονομικό μέσο διαβίωσης σε μεγάλες περιοχές  της λεκάνης της Μεσογείου και ένας από τους τομείς που είναι υπεύθυνος για τη παρεμπόδιση της εγκατάλειψης της υπαίθρου. Από την άλλη πλευρά, η ελαιοκαλλιέργεια αποτελεί το κυρίαρχο τοπίο σ’ αυτές τις περιοχές. Επιπλέον, ο τομέας του ελαιόλαδου αποτελεί σημαντική πηγή για τροφές που θεωρούνται υγιεινές και εκτιμάται σε όλο τον κόσμο ως αναπόσπαστο στοιχείο του Μεσογειακού τρόπου διατροφής, που από το 2013 είναι άυλη πολιτιστική κληρονομιά της UNESCO και καθίσταται το σήμα κατατεθέν ορισμένων περιοχών της λεκάνης της Μεσογείου.

Περιβαλλοντικά προβλήματα

erosion

Διάβρωση και απώλεια της γονιμότητας του εδάφους

Απώλεια βιοποικιλότητας και υποβάθμιση του τοπίου

sobreexplotacion de acuiferos

Υπερεκμετάλλευση του νερού

Ρύπανση αέρα, νερού και εδάφους

contaminacion atmosferica

Αειφόρες τεχνολογικές λύσεις

Μεταξύ των στοιχείων που θα αποτελέσουν μέρος των αειφόρων τεχνολογικών λύσεων,  προσαρμοσμένες στη μεγάλη ποικιλομορφία των συνθηκών των ελαιώνων της λεκάνης της Μεσογείου, περιλαμβάνονται:

Παρέχουν μια σειρά από συνεργιστικές δράσεις με άλλες υπηρεσίες του οικοσυστήματος, βελτιώνοντας τη διήθηση και τη διαθεσιμότητα του νερού και των θρεπτικών στοιχείων στο έδαφος, βελτιώνοντας τη γονιμότητα και (μεταξύ άλλων) τον έμμεσο έλεγχο των φυτοπαθογόνων και επίσης αποτελούν τροφή για τα ζώα.

Η ενσωμάτωση της κτηνοτροφίας παρέχει αποτελεσματικό έλεγχο των ανεπιθύμητων φυτών (ζιζανίων) με χαμηλό κίνδυνο διάβρωσης, επιτρέπει τη λίπανση χωρίς εξωτερικές εισροές και συμβάλλει σημαντικά στη διατήρηση της βιοποικιλότητας καθώς και του τοπίου. Επιπλέον, αποτελεί μια ενδιαφέρουσα οικονομικά εναλλακτική λύση για ελαιώνες που είναι μονοκαλλιέργεια.

Ο θρυμματισμός και η ενσωμάτωση στο έδαφος των κλαδεμάτων της ελιάς προωθεί τη διατήρηση των θρεπτικών στοιχείων και παρέχει οικοτόπους για την εδαφική κοινότητα, με αποτέλεσμα την αύξηση της βιοποικιλότητας. Επιπλέον, αυξάνει την οργανική ουσία του εδάφους και άλλους δείκτες γονιμότητας του εδάφους και συμβάλλει στη δέσμευση του άνθρακα στο έδαφος.

Τα θετικά οφέλη της χρήσης οργανικής λίπανσης (χλωρή λίπανση, κοπριά και άλλα παραπροϊόντα των ελαιοτριβείων) αναγνωρίζονται ευρέως στη βελτίωση ορισμένων παραμέτρων του οικοσυστήματος, όπως η διατήρηση των θρεπτικών στοιχείων και η μείωση της απώλειας τους, η μείωση της περιβαλλοντικής ρύπανσης, η προστασία της βιοποικιλότητας και το κλείσιμο του κύκλου των θρεπτικών στοιχείων.

Πρακτικές που στοχεύουν στην ανάκτηση των παραδοσιακών χαρακτηριστικών του τοπίου, όπως φυτοφράκτες, περιοχές ή λωρίδες με άγρια λουλούδια, που αυξάνουν τη φυσική αξία των ελαιώνων και διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη μείωση της διάβρωσης του εδάφους. Πολλά από αυτά τα μέτρα επιδοτούνται από την Κοινή ευρωπαϊκή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ, πυλώνας II).

Ο σχεδιασμός των συστημάτων ελλειμματικής άρδευσης είναι μια σταθερή στρατηγική που θα βοηθούσε στην εξοικονόμηση νερού σε περιοχές με υπεράρδευση. Επί του παρόντος, η άρδευση πολλών ελαιώνων γίνεται συνήθως χωρίς τη χρήση γεωπονικών γνώσεων, όσον αφορά τις ποσότητες και το χρόνο άρδευσης, ενώ πολλοί παραγωγοί χρησιμοποιούν περισσότερο νερό από ό, τι είναι πραγματικά απαραίτητο ή επιθυμητό. Το πρόγραμμα SUSTAINOLIVE θα προωθήσει την ορθολογική χρήση του νερού  στην άρδευση των ελαιώνων.

Ακολουθήστε μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης